ROA là một trong những chỉ số đánh giá mức độ hiệu quả hoạt động của một doanh nghiệp. Vậy ROA là gì? Cách tính ROA như thế nào? Mối quan hệ giữa ROA và ROE như thế nào? Tất cả sẽ được chúng tôi trình bày chi tiết trong bài viết dưới đây
Nội dung chính:
Khái niệm ROA là gì?
ROA là viết tắt của cụm từ Return On Asset tỷ số lợi nhuận trên tài sản. Chỉ số này thể hiện tỷ lệ giữa lợi nhuận so với tài sản được đem vào hoạt động sản xuất kinh doanh nhằm đánh giá hiệu quả trong việc sử dụng tài sản của doanh nghiệp.
Cách tính ROA
Công thức tổng quát
ROA = Lợi nhuận sau thuế/ Tổng tài sản bình quânx 100%
Trong đó:
Lợi nhuận sau thuế: là lợi nhuận ròng dành cho cổ phiếu thường
Tổng tài sản = Vốn chủ sở hữu + Nợ
Đơn vị tính của ROA là %.
Ví dụ:
Một doanh nghiệp ABC có tổng tài sản là 4.000.000 USD và thu nhập ròng là 1.500.000 USD. Như vậy ROA của doanh nghiệp ABC là: ROA = 1.500.000/ 4000.000 x100% = 37,5%.
Trong khi đó, công ty BCD cũng có khoản thu nhập 1.500.000 USD trên tổng số tài sản là 9.000.000 USD thì ROA của công ty BCD sẽ là ROA = 1.500.000/ 1.500.000 x100% = 16,67%.
Nếu so sánh ROA của hai công ty ABC và BCD thì rõ ràng công ty ABC kinh doanh hiệu quả hơn.
Chỉ số ROA thể hiện 1 đồng vốn doanh nghiệp đầu tư vào tài sản sẽ đem về bao nhiêu lợi nhuận. Nếu tỷ số càng cao cho thấy doanh nghiệp làm ăn càng hiệu quả. Còn nếu tỷ số nhỏ hơn 0, thì doanh nghiệp làm ăn thua lỗ. Mức lãi hay lỗ được đo bằng phần trăm của giá trị bình quân tổng tài sản của doanh nghiệp.
Chỉ số ROA bao nhiêu là tốt?
Theo chuẩn quốc tế nếu ROE tối thiểu phải 15% là tốt thì ROA theo lý thuyết phải tối thiểu là 7.5%. Tuy nhiên, nếu chỉ xét riêng rẽ chỉ số này trong một năm thì không đem lại nhiều nghĩa. Để có kết luận chính xác nhất, nhà đầu tư cần theo dõi chỉ số roa ít nhất là 3 năm liên tiếp. Nếu doanh nghiệp duy trì được giá trị của chỉ số lớn hơn khoảng 9.5% – 10% và ROE vào khoảng 20% trở lên trong 3 năm liên tiếp mới được đánh giá là doanh nghiệp tốt, có nguồn tài chính ổn định.
Ngoài ra, ROA cao thì quan trọng nhưng nó phải được duy trì đều đặn. Và đặc biệt, phải có xu hướng tăng dần trong nhiều năm cho đến hiện tại. Nếu ngược lại thì đây là dấu hiệu cảnh báo. Chính vì vậy, để tìm một doanh nghiệp tương đối tốt, nhà đầu tư nên cho doanh nghiệp có ROA từ 9.5% – 10% trở lên và có xu hướng tăng dần.
Lưu ý: Điều này không đúng với các lĩnh vực liên quan đến tài chính như bảo hiểm, ngân hàng, chứng khoán,…Ngành ngân hàng mà duy trì ROA > 2%, cũng đã là khá tốt. Vì đòn bẩy của ngân hàng khá cao.
Ví dụ: Công ty Vinamilk có chỉ số ROA tốt
Một số lưu ý khi sử dụng chỉ số ROA
Không nên chỉ lệ thuộc vào một mình ROA, cần phải kết hợp với các chỉ số tài chính quan trọng khác như EPS, ROE, P/E, P/B,… để đưa ra quyết định đúng nhất.
ROA có thể bị xào nấu do lợi nhuận và EPS bị xào nấu. Nhà đầu tư cần có kỹ năng nhận biết tình trạng này.
Không phải cổ phiếu nào có ROA thấp cũng là xấu, tùy vào đặc thù ngành, ví dụ ngành ngân hàng có ROA trên 2% cũng được gọi là tốt vì tỷ lệ nợ của ngân hàng rất cao. Do đó không nên cứng nhắc đánh giá ROA mà phải so sánh các doanh nghiệp trong một ngành hoặc trung bình ngành.
Mối quan hệ giữa chỉ số ROA và ROE
Trên thị trường chứng khoán, các nhà đầu tư thường chú ý tới cổ phiếu các doanh nghiệp có ROA và ROE tăng trưởng đều đặn. Đây là chính là yếu tố để nhận ra một cổ phiếu có tiêm năng hay không.
Trong việc đánh giá ROA và ROE cần xem xét các yêu tố về ngành nghề kinh doanh của doanh nghiệp. Mỗi doanh nghiệp trong các ngành khác nhau thường có sự khác biệt lớn trong chỉ số này. Ngay cả khi cả khi ROA hay ROE bằng nhau hoặc có sự chênh lệnh lớn cũng cần có sự phân tích kỹ lưỡng.
Nguồn vốn doanh nghiệp được chia làm hai phần gồm vốn vay và vốn chủ, ROE giúp người phân tích thấy được khả năng mà doanh nghiệp đang mang đến lợi nhuận từ vốn góp cổ đông, vì vậy cần phải đánh giá nhiều vấn đề khác như tỷ lệ đòn bẩy (vay nợ) hay tương quan giữa ROE với lãi suất ngân hàng…
ROA và ROE có mối tương quan với nhau thông qua mô hình phân tích Dupont.
ROE = ROA * Đòn bẩy tài chính = ROA * Tổng tài sản/VCSH = ROA * (1+Tổng nợ/VCSH)
Lưu ý: Tổng Tài sản = Tổng nguồn vốn hay (Tổng nợ + vốn chủ sở hữu)
Ngoài ra, có thể triển khai tiếp thành hệ số dưới đây để thấy được ROE tính toán dựa trên các hệ số về biên lợi nhuận ròng, hiệu suất sử dụng tài sản, hệ số đòn bẩy tài chính.
Như vậy, sự thay đổi của ROE quyết định bởi nhiều yếu tố về khả năng sinh lời từ doanh thu (khả năng kiểm soát chi phí, thuế suất, lãi vay…), khả năng sử dụng tài sản (khả năng tạo ra thu nhập từ việc sử dụng vốn để tài trợ tài sản trong sản xuất kinh doanh) hay tỷ lệ sử dụng nợ vay.
Ví dụ: Ta có 2 cty A và cty B với số liệu như bảng sau:
Công ty A
Công ty B
Vốn chủ sở hữu (VCSH)
100 tỷ
200 tỷ
Lợi nhuận sau thuế (LNST)
20 tỷ
40 tỷ
Nợ
0
80 tỷ
Nhận xét:
ROE của 2 cty A và B đều bằng 20%, tức là hiệu quả LNST/ VCSH hai công ty như nhau và đạt hiệu quả sử dụng vốn rất tốt.
Cty A không có vay nợ, cty B có vay nợ 80 tỷ hay tỷ lệ Nợ/VCSH = 80 tỷ/ 200 tỷ = 40%
Công ty A sử dụng vốn tốt hơn công ty B, Vì công ty B mang nợ, vì trước sau gì cty B cũng phải lấy lợi nhuận để trả nợ.
Lại có: Tài sản = Vốn chủ sở hữu + Nợ
Nên:
ROA (Cty A) = 20 / 100 =20%
ROA (Cty B) = 40 / (200 +80) = 14.3%
Do đó công ty A sử dụng vốn hiệu quả sử dụng vốn tốn hơn hẳn công ty B.
Nếu các điều kiện tài chính, kinh doanh khác như nhau, thì công ty A được đánh giá tốt hơn công ty B.
Lưu ý: Nếu
Cty X có ROE (X) = 20%, ROA (X) = 15%
Cty Y có ROE (Y) = 30%, ROA (Y) = 5%
Thì công ty X sẽ được đánh giá cao hơn Cty Y.
Ta còn có công thức:
Đòn bẩy tài chính = Tài sản / Vốn chủ sở hữu = ROE/ROA
⇒ Chỉ số ROA và ROE như một cặp tình nhân, đừng nên đánh giá tách rời nhau!
Hy vọng với những thông tin mà chúng tôi vừa cung cấp có thể giúp bạn hiểu được ROA là gì? biết được mối quan hệ giữa ROA và ROE. Nếu các bạn có phần nào chưa hiểu có thể bình luận ở phía dưới chúng tôi giải thích chi tiết.
